ale

ale I {{/stl_13}}{{stl_8}}spój. {{/stl_8}}{{stl_7}}'łączy zdania współrzędne lub równorzędne człony zdania o treści przeciwstawnej, skontrastowanej; wprowadzany fragment wypowiedzi jest często zastrzeżeniem do treści poprzedzających; lub': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dom biedny, ale czysty. Zrobił to, ale niedokładnie. Nie zarabiała dużo, ale była bardzo oszczędna. Te dzieci są bardzo żywe, ale zdyscyplinowane. Stał w długich kolejkach, ale nigdy nie narzekał. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}ale II {{/stl_13}}{{stl_8}}oper. met. {{/stl_8}}{{stl_7}}'zapowiada w dialogu mówionym wypowiedź jednego z partnerów, jest wstępem do mówienia; wprowadzana przez ten wyraz wypowiedź jest często zastrzeżeniem, przeciwstawieniem do poprzednich wypowiedzi lub sygnalizuje zmianę osób (mówiący –{{/stl_7}}{{stl_7}} słuchający) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}A: – Ale przecież to nie jest sztywne, tylko leci przez ręce. B: – Ale nie będzie lecieć. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}ale III {{/stl_13}}{{stl_8}}dop., pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'tym słowem o odpowiedniej intonacji mówiący z pewną afektacją, zniecierpliwieniem zaprzecza temu, co zostało wcześniej powiedziane; nie; skąd': {{/stl_7}}{{stl_10}}On cię naprawdę lubi. – Ale! Tak ci się tylko wydaje. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}ale IV {{/stl_13}}{{stl_8}}mod. {{/stl_8}}{{stl_7}}'tym słowem mówiący wyraża swój emocjonalny stosunek do treści zdania, np. zdumienie, podziw, zaskoczenie, zwłaszcza gdy sytuacja kontrastuje z oczekiwaniami lub z wcześniej opisanym stanem rzeczy': {{/stl_7}}{{stl_10}}Ale heca, co nie? Ale niespodzianka! Ty, zobacz, ale samochód! {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}ale V {{/stl_13}}{{stl_8}}rz. n ndm {{/stl_8}}{{stl_7}}'słaba strona kogoś lub czegoś; minus; wada': {{/stl_7}}{{stl_10}}Wszystko ma swoje ale.{{/stl_10}}{{stl_18}}ZOB. {{/stl_18}}{{stl_10}}ale cóż, ...; ale jaja [numer] {{/stl_10}}